Kaderrichtlijn water - Oost Nederland

Na jarenlang onderzoek en monitoring signaleerde Rijkswaterstaat dat de ecologische kwaliteit van de wateren verbeterd moest worden. In de combinatie Antea Group, Bureau Waardenburg, HKV lijn in water en Arcadis vond Rijkswaterstaat de juiste experts om mee te denken. Speciaal voor deze ambitieuze en grote opgave hebben de bedrijven zich verenigd in het consortium GROW, wat staat voor Green Rivers Open Wonders.

Omdat Arcadis landschapsarchitectuur en stedenbouw veel ervaring heeft met het ontwerpen van grote landschapsecologische systemen , heeft GROW onze experts gevraagd om mee te werken om in het interdisciplinaire ontwerpteam te komen tot ontwerpen voor 120 maatregelen langs de grote rivieren. Centraal in het ontwerpproces staat het inzetten van de rivierdynamiek die hoort bij het riverenlandschap. Dit doen we onder meer door oevers te ontstenen, nieuwe nevengeulen en strangen te graven, beekmondingen te herstellen en uiterwaarden te vergraven tot overstromingsvlaktes.

Landschapsarchitect Robbert Jongerius van Arcadis: ‘’Onze mensen werken volgens het SMART-rivers principe waarbij het DNA van de rivier centraal staat. De samenhang tussen bodem, watersysteem en landschap zijn bepalend voor de vormgeving van de ingrepen en een optimale werking voor de ecologie’’. Zijn collega Ruben Bos vult aan: ‘’als landschapsarchitect ben je de spin in een complex web van draaiknoppen waarmee je kan ontwerpen. Dat vraag veel afstemming met specialisten als geohydrologen, ecologen en rivierkundigen’’. Robbert: “deze opgave draagt iets wezelijks bij voor de volgende generaties. Het is een eer om daar ons steentje aan bij te dragen”.   

Omdat er veel verschillende disciplines en stakeholders aan tafel zitten, hebben onze mensen ervoor gekozen om de vele draaiknoppen en hun effecten voor iedereen inzichtelijk te maken.  Dit gaf bij de partijen inzicht in de effecten van een keus op specifieke locaties en gaf ook input voor de onderlinge gesprekken. Door in integrale werksessies aan de draaiknoppen te draaien kwamen partijen samen tot de optimale ingreep. Zo verbeteren we de ecologie in het rivierengebied zonder dat bijvoorbeeld economische functies als de bevaarbaarheid van de rivier op het spel komen te staan.  Of koppelen we een ingreep aan een wens uit de omgeving om bijvoorbeeld een wandelroute te realiseren.

De aanpak herintroduceert dynamische processen in het rivierengebied. Soms zijn het simpele en goedkope ingrepen, zoals het ontstenen van een oever. De rivier krijgt hierdoor ruimte om de oever te eroderen waardoor steilrandjes kunnen ontstaan waarin de ijsvogel of oeverzwaluw zijn nesten kan bouwen. En door flauwe land-water overgangen groeien er meer waterplanten die een voedingsbron zijn voor insecten en vissen. Zo bouwen we samen aan een stabieke ecologische pyramide in het rivierengebied.  

Heel Nederland zal na 2027 gaan ervaren dat de waterkwaliteit in Nederland dankzij deze maatregelen vooruit gaat. We zullen het zien aan de mooie vlinders, libellen en andere insecten langs de dijken fladderen, de zwaluwen die over het water zwermen en het symfonische geluid van de kwakende kikkers in de poelen.  De kwaliteiten van het rivierenlandschap worden versterken en maakt het een nog mooiere plek om in te recreeren en aan te wonen en werken. Maar vooral een robuuste natuurverbinding dwars door Nederland voor flora en fauna.